Yakınlığın Uzaklığı: Ayvalık - Mytilene ve Assos - Molyvos Kent Merkezleri

Çalışmamızın temel amacı; Yunanistan’a en yakın yerleşimlerden biri olarak sadece Ayvalık’ın değerlendirilemeyeceği gerçeğinden hareketle, bir dönemin bütünleşmiş kültüründe komşu kıyı merkezlerinden Molyvos ve Assos’u da ele alarak, tarihsel ilişkisellikleri dahilindeki paylaşımların mekânsal ve sosyal biçimlenişlerde nasıl tezahür ettiğini karşılaştırmalı bir şekilde analiz ederek yeni bir geçiş güzergahıyla birlikte gelişmesi muhtemel sınır hareketliliğini yaratacak sosyo-ekonomik potansiyelleri ortaya çıkarmaktır. Bu amaç doğrultusunda çalışmamız kapsamında hedeflenenler ise:
• Komşu merkez yerleşimlerine ilişkin temel analiz ve karşılaştırmalar ışığında, sahip olunan potansiyelleri ve nasıl değerlendirilebileceklerini ortaya çıkartmak,
• Her iki yakaya da ekonomik gelişmeyi sağlayacak bağlantıları ortaya çıkarmak,
• Süregelen koşullar nedeniyle değişim/dönüşüm eğilimlerine karşı mevcut kültürel ve mekânsal özellikleri koruyacak ilkeleri tartışmaktır.

Bir önceki bilimsel araştırma projemiz kapsamında Ayvalık Lesbos kırsal yerleşimlerine ilişkin devam eden araştırma ve çalışmaların yine kırsalı besleyen merkezler üzerinden detaylandırılarak geliştirilmesiyle elde edilen verilerin ve sentez sonuçlarının, çalışmamızda kullanılarak zengin bir referans kaynak oluşturması bilginin çoğaltılması açısından önemli bir kazanım sağladı. Diğer taraftan proje gerçekleştirmiş olduğumuz ve sürdürdüğümüz projelerdeki çalışma geleneğini devam ettirerek yine disiplinler arası çalışmaya olanak sağlayan araştırmamızın farklı coğrafyalarda yaşamı ve mekânsal bilgilerin günümüzün beklentileri çerçevesinde yeni yaklaşımlarla destekleyecek deneyimleri değerlendirmek açısından da önemli bir fırsat sundu.

Projenin bir başka kazanımı ise sınırlarla bölünmüş coğrafyalardaki benzerlik ve farklılıkları anlamaya yönelik gerçekleştirilecek sosyal yapı, planlama ve tasarım açılımlarıyla ilgili bu zamana kadar yeterince eğilinmemiş bir konu başlığında referans kaynak niteliğinde akademik bir yayına dönüştürme şansını bize verdi.

Her iki çalışmada da ortaya konular bilgi, Mytilene-Ayvalık arasındaki ortaklığa ilaveten Molyvos ve Assos yerleşimlerinin de, zengin sosyo-kültürel ilişkileriyle birlikte her iki yakadaki zeytin yetiştiriciliği başta olmak üzere tarımsal üretim kültürü ile üretim pratiklerinin ve ticari ilişkilerinin tarihi geçmişine dayalı izlerine ulaşmak ve bunları geleceğe taşımak için olası potansiyelleri anlamak açısından önem arz etmektedir. Bu anlamda sahip oldukları mimari ve kültürel miras değerleri, morfolojik özellikleri, yerleşimlerin merkezi rolleri ve zamanındaki ilişki biçimleri, kültürel paylaşımların yapı tipolojilerine yansıması gibi benzerlikler ve farklılıklar proje kapsamında karşılaştırmalı olarak ele alınmıştır.

Özellikle saha çalışması olarak Molyvos’a ilişkin elde edilen veriler doğrultusunda, demografik, coğrafi, sosyo-kültürel, doğal ve mekânsal yapıya dair genel bir bilgiye sahip olunmuş ve çalışmanın detaylandırılması için nitelikli bir altlık sağlanmıştır. Bu ilk analiz bulguları, yerleşimlerin karşılaştırmasında baz alınan temel ilkelere de altlık oluşturacak içeriktedir.