Kentsel Mekânsal Standartların Geliştirilmesi

21. yüzyıl, sanayi toplumundan bilgi toplumuna geçiş sürecidir. Bu süreç içerisinde öne çıkan en temel mekânsal yaşam birimi kentlerdir. Bu anlamıyla gelecek yüzyılda ve geleceğe bakışta kentlerimizi yenilemek, dönüştürmek ve yeniden ele almak kaçınılmazdır. Bugün kentler, yaşam kalitelerini yükseltmek için birbirleriyle yarışmaktadırlar; kentsel yarış da doğal olarak kentlilere sunulan yaşam kalitesi, yenilikçi projeler ve sonuç yaklaşımların başarısıyla ölçülmektedir.

Kentsel mekân demek kentsel ekonomilerin canlandığı, kentsel gelişmede daha kimlikli ve özgün yapıların oluşturulduğu, yeterli konfora sahip, kaliteli bir ortam demektir. Kent, tek parsel düzenindeki yapılaşmanın ötesinde kentsel planlama ve tasarımın bütünsel olarak ele alındığı farklı bir yaklaşımı gerektirir. Bu bakışla kentsel tasarım yaşamın oluşturduğu tüm kentsel bütünle, kent içinde iyi tasarlanmış kimlikli yapılarla, kent dışı yapılanma düzeni ve sürdürülebilirlikle, kır ve kentin doğal sürekliliğinin oluşturduğu bütünsel ilişkiyle, yapıların yanı sıra yapılar arasındaki kamusal mekânlarla, çok işlevli kent merkezleriyle, meydanlar ve sokaklarla, mahalleler ve sosyal ilişkilerle ve hatta kent mobilyalarından cephelere kadar tüm kentsel detaylarla ilişkilenmektedir. Kentsel planlama ise kentsel mekânsal gelişme stratejileri ve yenilikçi araçları olan kentsel standartlarla, kentsel kodlarla ve yenilikçi modellerle öne çıkmaktadır.

Yenilikçi çalışmalar geleceğe bakışta çok önemli bir planlama, tasarım ve uygulama bütünlüğünü ortaya koymalı ve kentlerimiz adına tüm bu ilişkileri çözen geniş kapsamlı bir model sunmalıdır. Bu sebeple temel hedef, sonuca odaklı bir süreç çalışması olmalıdır. Kentsel tasarım ve planlama ilişkisi kentsel gelişmede stratejik olarak ele alınmalı, bu çerçevede amaç ve kapsam yeniden ortaya konmalı; kentsel planlama ve tasarım süreci, ülkesel ve kentsel politika ve stratejilerle bize özgü bir model olarak biçimlendirilmelidir. Bununla birlikte tüm bu maddeleri çözümleyen yenilikçi araçlarla birlikte sistematik bir biçimde incelenerek sunulmalıdır.

Ulusal ve uluslararası deneyimlerin paylaşılarak oluşturulması gereken bu geniş kapsamlı model, özellikle ülkemizdeki kentsel planlama ve tasarım deneyimlerini tüm kurumsal ve örnek ilişkileriyle irdeleyerek ve yerel yönetimlerin deneyimlerinden yola çıkarak, mevzuata ilişkin çözümleri de içermelidir. Bu kapsamda hazırlanma sürecinde paydaşlara ve katılıma önem verilmeli; tüm aktörlerle bilgi paylaşımında bulunularak oluşturulan ortak platformlarda öncelikle tanım ve kapsam tartışılmalı, daha sonra ise öneri çerçeve yerel yönetimlerin deneyimleri ve mevzuat ilişkileriyle birlikte ele alınmalıdır.

Ülkemizde Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın kimlikli mekânlar yaratmak üzere kentlerimize ve kentsel kaliteye verdiği önem ve çabalar yadsınamaz. Bu amaç ve hedef çerçevesinde yapılan çalışmalar, Bakanlığın geliştirdiği vizyon ve misyon çerçevesinde sonuçlandırılmalıdır.